چربی گیر چیست و چه وظیفهای در سیستم تصفیه فاضلاب دارد؟
چربی گیر (Grease Trap) یکی از اجزای مهم در سیستم تصفیه فاضلاب است. این محصول نقش کلیدی در جداسازی و حذف چربیها، روغنها و مواد جامد سبک از جریان فاضلاب ایفا میکند. این دستگاه معمولاً در آشپزخانههای صنعتی، رستورانها، فست فودها و حتی برخی واحدهای صنعتی نصب میشود. آنها از ورود مواد چرب و روغنی به سیستم لوله کشی و تصفیه خانه جلوگیری میکنند.
چربی گیر یک مخزن یا محفظه است که فاضلاب حاوی چربی و روغن وارد آن میشود. با استفاده از اختلاف چگالی بین آب و چربی، دستگاه اجازه میدهد که چربی و روغن به سطح بیایند. چربی و روغن در قسمت بالایی مخزن جمع شوند. در حالی که آب نسبتاً تمیز از خروجی دستگاه خارج میشود. استفاده از چربی گیر نه تنها یک اقدام مهم است، بلکه از نظر زیست محیطی نیز کاملاً ضروری است.
چه نوع آلودگیهایی توسط چربی گیر حذف میشوند؟
در رستورانها، فست فودها و آشپزخانههای صنعتی روزانه حجم زیادی از چربی، روغن و پسماندهای غذایی وارد فاضلاب میشود. روغن سرخ کردنی، چربی گوشت، کره، سسها و حتی ذرات جامد غذا همگی در جریان آب وارد سیستم لوله کشی میشوند؛ اما سؤال اصلی اینجاست، این حجم از چربی و روغن کجا میرود؟ اگر اقدامی برای حذف این چربیها انجام نشود، به مرور زمان در دیواره لولهها و چاههای فاضلاب تجمع میکنند.
گرفتگی شدید لولهها، بالا زدن فاضلاب، بوی نامطبوع، تخریب سیستم لوله کشی مشکلات ناشی از ورود چربی و روغن به فاضلاب است. چربی گیر یک مرحله اولیه و ضروری در سیستم تصفیه فاضلاب آشپزخانهها است. آنها با حذف چربیها و مواد جامد، از گرفتگی لولهها و آسیب به تجهیزات تصفیهخانه جلوگیری میکنند. مهمترین هدف چربیگیر، حذف چربیهای حیوانی و گیاهی، روغنهای پخت و پز و سایر مشتقات چرب است. این ترکیبات سبکتر از آب هستند و در لایههای بالایی فاضلاب جمع میشوند. چربی گیر با کاهش سرعت جریان، اجازه میدهد این مواد در بالا شناور شده و جدا شوند.
نوع عملکرد چربی گیر
چربی گیرها بر اساس عملکرد در سه مدل هستند. چربی گیر گرانشی یکی از سادهترین و پرکاربردترین انواع چربی گیر است. این دستگاه بر اساس اصل اختلاف چگالی بین آب، چربی و ذرات معلق کار میکند. در این سیستم، فاضلاب وارد مخزن میشود. سپس با کاهش سرعت جریان، چربیها که چگالی کمتری دارند به سطح آمده و مواد سنگینتر ته نشین میشوند. این نوع چربی گیر نیازی به انرژی برق یا سیستمهای خاص ندارد. نگهداری آن آسان است؛ اما نیاز به تخلیه دستی و دورهای دارد. سایر مدلهای چربی گیر عبارتند از:
چربی گیر مکانیکی (اتوماتیک)
چربی گیر مکانیکی یا اتوماتیک با استفاده از اسکیمر خودکار و پمپ تخلیه، عملیات جداسازی چربی را به صورت خودکار انجام میدهد. پس از ورود فاضلاب، چربیها به سطح میآیند و اسکیمر آنها را به مخزن ذخیره هدایت میکند. پمپ مخصوص نیز چربیهای جمع شده را در زمانهای تعیین شده تخلیه میکند. این نوع سیستم برای مراکز پرمصرف و صنعتی مناسب است؛ زیرا هم راندمان بالاتری دارد و هم خطر سرریز یا گرفتگی را به حداقل میرساند. آنها هزینه اولیه بالاتر ولی نگهداری آسانتری دارند.
چربی گیر بیولوژیکی
چربیگیر بیولوژیکی از میکروارگانیسمهای تجزیه کننده چربی و روغن برای حذف آلایندهها استفاده میکند. در این روش، باکتریهای مخصوصی درون مخزن تزریق میشوند. این باکتریها چربیها و روغنها را به ترکیبات سادهتر مانند آب و گاز تجزیه میکنند. این سیستم برای مکانهایی که نیاز به کارکرد طولانی مدت بدون تخلیه دستی دارند، ایده آل است. چربی گیرهای بیولوژیکی باعث کاهش بوهای نامطبوع و جلوگیری از تشکیل لایههای چربی میشوند. البته برای حفظ کارایی، باید شرایط دما، PH و تغذیه باکتریها به درستی مدیریت شود. آنها نگهداری سختتری نسبت به سایر مدلها دارند.
جنس بدنه چربی گیر
چربیگیرها بسته به نوع کاربرد، شرایط محیطی و ویژگیهای شیمیایی فاضلاب، در جنسهای مختلفی تولید میشوند. پلی اتیلن به دلیل مقاومت شیمیایی بالا، گزینهای ایده آل برای تولید مخزن اسید و چربی گیر است. این ماده سبک، ضد زنگ، مقاوم در برابر ترک خوردگی و در عین حال مقرون به صرفه است. چربی گیرهای پلی اتیلن معمولاً یکپارچه قالب گیری شده و مناسب فضاهای کوچک، رستورانها و فست فودها هستند. سایر متریالها عبارتند از:
چربی گیر فایبرگلاس
چربی گیر فایبرگلاس یکی از گزینههای پرکاربرد در سیستمهای تصفیه فاضلاب صنعتی است. این متریال در تولید مخزن فایبرگلاس نیز به کار میرود. آنها از جنس کامپوزیت فایبرگلاس (الیاف شیشه و رزین پلی استر) تولید میشوند. این نوع چربی گیر دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی، زنگ زدگی، ضربه و مواد شیمیایی است. وزن سبک، نصب آسان و عمر طولانی از دیگر مزایای آن است. بدنه معمولاً بهصورت یکپارچه تولید میشود تا نفوذ ناپذیر باشد و نشتی آن کم باشد. چربی گیر فایبرگلاس در ظرفیتهای مختلف از 200 تا چند هزار لیتر تولید میشود. آنها قابلیت اتصال به اسکیمر اتوماتیک یا پمپ تخلیه را نیز دارند.
چربی گیر استیل
چربی گیرهای استیل معمولاً از آلیاژهای استیل 304 یا 316 تولید میشوند. این گریدها دارای مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی، زنگ زدگی و مواد شوینده قوی هستند. این نوع بدنه به دلیل سطح صاف و بهداشتی، به راحتی قابل شستشو بوده و از تجمع آلودگی جلوگیری میکند. چربی گیر استیل گزینهای ایده آل برای رستورانها، آشپزخانههای صنعتی، هتلها و بیمارستانها است. این نوع چربی گیر علاوه بر دوام، ظاهر براق و مدرنی دارد. آنها در مقایسه با سایر متریالها، قیمت بالاتری دارند.
چگونه ظرفیت چربی گیر (بر حسب لیتر یا گالن) انتخاب میشود؟
ظرفیت چربی گیر معمولاً بر اساس میزان دبی جریان فاضلاب لیتر بر دقیقه یا گالن بر دقیقه تعیین میشود. رستورانها، فست فودها و آشپزخانههای صنعتی به چربی گیرهایی با ظرفیت بالاتر نیاز دارند. تعداد سینکها، ماشین ظرفشویی و ساعات اوج کاری نیز در انتخاب ظرفیت تأثیرگذارند. هر چه میزان چربی و روغن بیشتر باشد، باید از چربی گیر بزرگتری استفاده شود تا کارایی سیستم حفظ شود. به طور معمول برای هر سینک صنعتی حدود ۲۰ تا ۴۰ لیتر ظرفیت چربی گیر در نظر گرفته میشود.
خرید چربی گیر
اگر به دنبال خرید چربی گیر برای رستوران خود هستید، این دستگاه از تجمع چربی و روغن در سیستم فاضلاب جلوگیری میکند. چربی گیرها با جدا کردن چربیها از فاضلاب، مانع از انسداد لولهها و بروز مشکلات بهداشتی میشوند. انتخاب چربی گیر مناسب بستگی به ظرفیت مورد نیاز، نوع فاضلاب و جنس دستگاه دارد. همچنین برای داشتن هوای مناسب و تهویه بهینه در آشپزخانههای رستورانی، استفاده از داکت اسپلیت به شدت توصیه میشود. داکت اسپلیتها با کارایی بالا و امکان تنظیم دما در محیطهای بزرگ، هوای تازه و سالمی را در اختیار شما قرار میدهند.